YÖK  AKADEMİDE KADIN ÇALIŞMALARI BİRİMİ YÜKSEKÖĞRETİMDE TOPLUMSAL CİNSİYET EĞİTİMİ ÇALIŞTAYI

26 Nisan 2018-YÖK / Ankara

Toplumsal cinsiyet eğitimi birçok ülkede akademik bir alan olarak üniversitelerde yer almaktadır. 21. Yüzyıl, kadın potansiyelinin iş gücüne, ekonomiye ve girişimcilik dünyasına katılımının bir dilek değil mecburiyet olduğunu savunuyor. Bu yoldaki engellerin kaldırılması için yetiştirdiğimiz genç nesillerin bu bilinçle hayata atılması ve ülkemizin dünyanın en büyük 10 ekonomisi içinde yer alma hedefinde kadınların yer ve rol sahibi olmalarını ilke edinmek durumundayız.

Bu bağlamdan olmak üzere Yükseköğretim Kurulu'nda üniversitelerimizde değerli çalışmalar üreten, sivil toplumla yoğun ilişkiler kuran kadın çalışmaları merkezlerimizin dışında, bu konuda akademik ders veren, akademik çalışmalar yapan ve lisansüstü eğitimlerini yürüten anabilim dalları yetkilileri ve öğretim üyeleri ile 26 Nisan 2018 tarihinde bir istişare toplantısı düzenlendi. Toplantı 19 üniversiteden 26 öğretim üyesi ile gerçekleştirildi. YÖK Başkanı Sayın Yekta SARAÇ, Başkanvekili Sayın Rahmi ER ve Yürütme Kurulu Üyesi Sayın Zeliha TUFAN KOÇAK çalıştayı ziyaret ederek konu ile ilgili bilgi aldılar ve öğretim üyelerini dinlediler.

Toplantıda yükseköğretim kurumlarında kadın çalışmalarının mevcut durumu her yönüyle tartışıldı ve öncelikli önem arz eden konular değerlendirildi. Görüşmeler sonucunda ortak akıl ile yükseköğretim alanında toplumsal cinsiyet eğitimi ile ilgili öncelikli konular belirlendi:

Üniversitelerimizde;

    toplumsal cinsiyet konusunda akademik çalışmalar yapmış, bu dersleri anlatabilecek eğitime ve birikime sahip akademisyenlere ihtiyaç duyulmaktadır,

    toplumsal cinsiyet/kadın çalışmaları genelde üniversitelerimizde sosyoloji ve siyaset bilimi anabilim dallarının veya bölümlerinin içerisinde yer almaktadır. Akademik çalışmalar (yüksek lisans/doktora) ve dersler buralarda yürütülmektedir. Yeni açılan birçok üniversitede ise bu eğitimler, seminerler veya paneller davetli öğretim üyeleri veya konuya ilgi duyan öğretim görevlileri/üyeleri ile yürütülmektedir. Bir durum tespiti olarak bu alanda yetişmesi gereken akademisyenlere ihtiyaç vardır (sosyal bilimlerde yeni tematik alanlardan biri olarak önemle değerlendirilmeye alınmalıdır)

    bu konuda, alan dışından öğretim elemanlarının alana özgü teorik alt yapıyı öğretmeye çalışmaları akademik olarak sorun yaratmaktadır.

    toplumsal cinsiyet/kadın çalışmaları konusunda akademik derecelerini elde etmiş öğretim üyelerinin anılan alanda kadro tahsisine ihtiyaçları önemle karşılanmalıdır.

Alanda var olan kurumsallaşma sorunu, enstitülerin bünyesinde faaliyet gösteren ve disiplinler arası bir özelliğe sahip olan anabilim dallarına kadro verilmemesi ile ilgilidir. Bu durum, fakültelerdeki anaakım birimlerde görev yapan akademisyenlerin toplumsal cinsiyet/kadın çalışmaları derslerini ve iş akışını gönüllülük esaslı olarak yürütmek durumunda kalmalarına sebep olmaktadır.

Alanla ilgili akademik çalışmalarda da önemli sorunlar vardır. Mevcut öğretim programlarının sorunlarının belirlenip buna yönelik çözüm önerilerinin belirlenmesi ve özellikle lisansüstü programların açılması için gerekli kriterlerin belirlenmesi büyük önem arz etmektedir.

Kadın çalışmaları ana bilim dallarında araştırma görevlisi istihdamında da sorunlar yaşanmaktadır. İlan edilen kadrolara başvurmayı düşünen ve farklı bölümlerden gelen adayları istihdam etmek yasal sınırlılıklar sebebiyle mümkün olmamaktadır. 100/2000 YÖK Doktora Bursu projesinde öncelikli alanlarda 'Toplumsal Cinsiyet/Kadın Çalışmaları' alanına yer verilmemiştir. Konunun tekrar değerlendirilmesi önerilmektedir.

Bunların yanında, istişare toplantısına katılan katılımcılar tarafından aşağıdaki konularda da çalışma yapılması gerekliliği vurgulanmıştır:

    Mezunların alana yönelik akademik ve sektörel istihdam sorunları

    Birleşmiş Milletler ve diğer uluslararası kuruluşlarla üniversitelerin işbirliklerinin (akademik çalışmalar ve istihdam) geliştirilmesi

    Kadın çalışmaları alanında üniversitelerde yürütülen çalışmalarla (yayın, proje, tez vb) ilgili veri tabanının olmayışı ve bir ağ eksikliği

    Tezsiz ve II.Öğretim yüksek lisans programları ve niteliği

    Türkiye genelinde ilgili ana bilim dallarının farklı isimler altında oluşu.

Toplantının sonunda öncelikli sorun alanları ve diğer seçilebilecek konular hakkında yuvarlak masa toplantıları yapılarak ayrıntılı raporlar hazırlanması önerisi dile getirildi. Bazı çözüm önerileri bu tür toplantılarda daha geniş tartışılmak üzere kısaca ifade edildi. Bu öneriler şunlardır:

    Üniversiteler arası/bölgesel işbirliği ile öğretim elemanları yetiştirilmesi, buna yönelik ortak kriterlerin belirlenmesi

    Kadro sorunlarının aşılması

    Alandaki çalışmaları derleyen bir veri tabanının YÖK Akademide Kadın Çalışmaları Birimi web sayfasında yayınlanması

    Alanda çalışan araştırmacıları içeren bir Ağ kurulması

    Ana bilim dallarına aşağıdaki isimlerden birisinin önerilmesi;

• Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları
• Toplumsal Cinsiyet ve Kadın çalışmaları 
• Kadın Çalışmaları 

Toplantı katılımcılar arasında iletişim ve etkileşim oluşmasını sağlayarak, sorunların ortak akılla belirlenmesi ve çözüm önerilerinin tartışılması için verimli bir zemin görevi görmüştür.